Бул илимий эмгек мурда жарык көргөн эки китептен турат. Аларга айрым өзгөртүүлөр жана толуктоолор киргизилди. Биринчи китепте Енисей доорунан тартып XIX кылымдын башына чейинки кыргыз элинин тарыхында зор роль ойногон жана омоктуу орду бар чыгаан инсандардын: кеменгер эл башчылар- дын, эрендердин коп кырдуу коомдук — саясий ишмердиги ырааттуу баян- далды. Акылман жолбашчы, баатыр бабалардын байсалдуу, өтөлгөлүү өмүр жолу байыркы санжыргалуу элибиздин эн, эле бери болгондо эки миң эки жуз жылдан кем эмес жазма бай тарыхынын олуттуу окуялары, урунттуу учурла- ры менен ажырагыс байланышта сүрөттөлөт. Айрыкча алардын Ата Журттун азаттыгы, коз каранды эместиги, элибиздин эгемендиги үчүн күрөштөрүнө өзгөчө басым жасалды.
Экинчи бөлүктө Кыргызстандын XIX кылымдын ортосу - XX кылымдын башындагы тарыхында олуттуу роль ойногон Улуу инсандардын коомдук - саясий жана мамлекеттик коп кырдуу ишмердиги ар тараптан комплекстүү түрдө изилденет. Алардын катарына Ормон хан, Боромбай бий, Жантай, Алымбек датка, Жангарач, Ажыбек Баатыр, Курманжан датка, Байтик Баа¬тыр, Алымкул Аталык, Шабдан Баатыр ж.б. кирет. Аталган чыгаан инсан¬дардын өрнөктүү өмүрү, кыргыз элинин түпкү кызыкчылыктарына ылайык отогон ак кызматы жана акылман жол башчылар катарында калайыкка таа- ныткан, эл ичинде зор кадыр-баркка ээ кылган артыкча касиеттери, асыл са- паттары тарыхий так даректердин негизинде элестүү баяндалат. Монография окумуштууларга, аспиранттарга, студенттерге жана жалпы эле тарых күйөр- мандарына арналат.